SOWA OPAC : Gminna Biblioteka Publicznaw Nowym Targu z/s w Waksmundzie

Książka

W koszyku

oceń

Na Skalnym Podhalu / Kazimierz Przerwa-Tetmajer ; przedsłowie Jacek Kolbuszewski ; [obrazy tatrzańskie Leon Wyczółkowski ; rysunki i zdobniki Włodzimierz Konieczny]. - Wydanie II edycji jubileuszowej uzupełnione w tej edycji. - Kraków : Wydawnictwo Astraia, 2020. - 462, [1] strona : ilustracje kolorowe ; 22 cm.

Autor

Przerwa-Tetmajer Kazimierz (1865-1940) Autor Kolbuszewski Jacek (1938- ) Wstęp Wyczółkowski Leon (1852-1936) Ilustracje Konieczny Włodzimierz (1886-1916) Ilustracje

Forma i typ

Książki Proza

Przynależność kulturowa

Literatura polska

Temat

Folklor Obyczaje i zwyczaje Obyczaje ludowe Realia życia w dawnych czasach Górale Gwara Podhale (region ; Polska) Tatry (góry)

Gatunek

Opowiadania i nowele Legendy i podania

Wydawnictwo Astraia podjęło się wydania książki Kazimierza Tetmajera "Na Skalnem Podhalu" wg wydania jubileuszowego z 1914 roku.

Ramy chronologiczne cyklu poszerzają nowele o rodowodzie nieraz średniowiecznym, a także tematy współczesne, jak emigracja zarobkowa górali. Utwory te były publikowane w Warszawie w latach 1903-10, w 5 tomach.

Wydanie jubileuszowe z 1914 roku, na którym opieramy naszą edycję, jest pięknym edytorsko opracowanym, pełnym jednotomowym wydaniem, które później z rzadka było powtórzone (ale już nigdy w takiej artystycznej formie), dodatkowo wzbogacone obrazami tatrzańskimi Leona Wyczółkowskiego (w kolorze), pod jego redakcją artystyczną, z rysunkami i zdobnikami Włodzimierza Koniecznego, co wzbogaca edycję i czyni z niego pełnowartościowe artystyczne dzieło edytorskie. Publikacja ta nie jest powtórzeniem, reprintem, a nowym wydaniem, w formie zachowanej przez autora, z rysunkami i zdobnikami Koniecznego oraz obrazami tatrzańskimi Wyczółkowskiego wklejonymi do książki.

Mistrzowski, pisany gwarą podhalańską cykl 40 nowel, których akcja rozgrywa się na Podhalu i w Tatrach pod koniec XIX wieku. Ich bohaterami są górale – mieszkańcy podhalańskich wsi. Jak w każdej dobrej literaturze mamy tu takie odwieczne tematy jak miłość i nienawiść, dobro i zło, przyjaźń i zdradę, roztropność i głupotę, biedę i bogactwo, a także śmierć, boga i diabła. Nie zabrało w niej także elementów magicznych oraz solidnej porcji zmysłowości i seksu. Teksty te są nie tylko pasjonującą, przykuwającą uwagę lekturą ale także dostarczają wiedzę o tym jak wyglądało codzienne życie w tamtych trudnych i dość brutalnych czasach. Ważną rolę w tej prozie odgrywa też nieokiełznana, dzika przyroda, trudny górski teren i surowy klimat.

„Na skalnym Podhalu” legło u podstaw mitu Podhala i podhalańskich górali jako ludzi niepokornych i odważnych. Mitu mającego wiele wspólnego z prawdą – także w odniesieniu do współczesnych mieszkańców tych terenów. Przykładem tego może być bezprecedensowa akcja Góralskie Weto i jej inicjator, Sebastian Pitoń z Kościeliska – być może potomek Hilarego Pitonia z Kościelisk, który jest jednym z bohaterów opowiadania „Zbójecka chałupa”.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer w młodości mieszkał w Ludźmierzu koło Nowego Targu. Odbył wtedy wiele górskich wędrówek po Tatrach, niektóre szczyty zdobywając jako pierwszy. Jego imieniem nazwano (już w 1902 roku) jedną z tatrzańskich przełęczy. Był więc osobą dobrze znającą tatrzańskie i podhalańskie realia. Możemy więc ufać wizji, jaką przedstawił, choć zapewne, co oczywiste, została ona literacko przetworzona.

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Krauszów

O dostępność zapytaj w bibliotece: sygn. 82-3 (1 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga ogólna

Zawiera: Słowniczek wyrazów gwarowych na stronach 455-460.